Kupovina auto-sedišta za bebu ili dete jedna je od najznačajnijih kupovina koje ćete obaviti za svoje dete i zato je važno da se dobro informišete. Lista za prvo opremanje bebe jeste dugačka, ali auto-sedište mora biti u vrhu te liste, jer se radi o bezbednosti i životu vaše bebe. Sva deca od rođenja pa do 12. godine treba da se voze u odgovarajućem auto-sedištu. To nalaže zakon, ali prvenstveno savest i odgovornost roditelja.
Kako dete raste tako mu treba obezbediti sedište u zavisnosti od težine. Na osnovu ovog kriterijuma, sedišta su podeljena u 5 grupa. Bebe brzo rastu, te se nemojte oslanjati na podatke sa poslednjeg sistematskog pregleda. Uzrast je dat kao smernica, jer deca u istom uzrastu mogu biti krupnija ili sitnija. Izmerite svoju bebu i na osnovu njene težine, a ne uzrasta, odredite koja grupa auto-sedišta je odgovarajuća.
Prvo auto-sedište za bebu nabavite još pre njenog rođenja. Tako ćete imati vremena da istražite i izaberete odgovarajuće, ali i da se upoznate sa tim kako se sedište postavlja i funkcioniše. I naravno, ukoliko beba iz porodilišta kući ide kolima, obavezno neka bude u auto-sedištu.
Grupa 0
Auto-sedišta iz grupe 0 namenjena su bebama do 10 kg, što su bebe uzrasta do 9 meseci. U ovu grupu spadaju sedišta sa ravnim dnom, ali se retko mogu naći na tržištu. Preporučuju se prevremeno rođenim bebama, bebama koja ne mogu da leže u regularnim auto sedištima, kao i za duža putovanja.
Grupa 0+
U grupu 0+ spadaju auto-sedišta za bebe čija je težina do 13 kg, odnosno do uzrasta od 18 meseci. To su sedišta koja su postavljena u pravcu suprotnom od vožnje i u njima beba leži u fetus položaju. Ovo je najbezbedniji položaj za bebu dok se vozi u kolima. Njena je glava nesrazmeno velika u odnosu na telo i samim tim beba je jako osetljiva. Pri eventualnom sudaru, sile koje bi mogle da povrede bebu se rasipaju o školjku sedišta, pa je beba zaštićena, a njena glava i vrat ostaju nepovređeni.
Ova auto-sedišta imaju ručku, pa vam to omogućava da auto sedište sa bebom ubacite ili iznesete iz kola a da je ne probudite, s obzirom da novorođene bebe mnogo spavaju. Potrudite se da bebu u ovakvom sedištu vozite maksimalno 2 sata, pa napravite pauzu.
Auto-sedišta iz grupe 0+ su često deo sistema 3 u 1; kod kojih se na isti ram za kolica može montirati auto-sedište, korpa za bebe i sedište za kolica. Ovo je jako praktično, jer nakon vožnje kolima u auto-sedištu, mođete nastaviti šetnju koristeći ram za kolica, a da pritom beba uopšte ne izlazi iz auto-sedišta, ukoliko spava.
Auto-sedišta koja se postavljaju u smeru suprotnom od vožnje ne smeju se postavljati na prednje sedište, ukoliko je airbag aktivan, jer bi pri sudaru mogao da povredi bebu. Ukoliko želite da stavite bebu na suvozačko sedište, obavezno deaktivirajte air bag. Vidno obeležen prekidač, koji se nalazi u zoni kod kolena suvozača, okrenite do oznake OFF.
Potrudite se da se vaša beba što duže vozi u auto sedištu koje je postavljeno suprotno od smera vožnje, jer je to najbezbednija opcija. Ipak, kada vaša beba dostigne maksimalnu težinu za auto sedište iz grupe 0 ili 0+, odnosno kada je razmak između temena bebe i ivice sedišta 2cm, vreme je da pređe u sledeću grupu auto-sedišta.
Grupa 1
Za decu težine od 9 do 18 kg odgovaraju sedišta iz grupe 1, koja pokrivaju uzrast od 9 meseci do 4 godine. Auto-sedišta iz grupe 1 nemaju ručku i teža su od sedišta za bebe, odnosno, predviđeno je da stoje u kolima. Ova sedišta se pričvršćuju ili pojasom automobila ili Isofix sistemom. Postavljaju se u pravcu vožnje, ali ima i onih modela auto sedišta koja se postavljaju u suprotnom smeru, što je bolje za bezbednost deteta.
Auto-sedišta iz ove grupe mogu imati kaiševe sa 3 ili 5 tačaka sigurnosti ili sigurnosni jastuk. Sigurnosni jastuk oponaša vazdušni jastuk primajući sile prilikom sudara i time smanjuje rizik od ozbiljnih povreda. Stavlja se preko stomaka deteta i učvršćuje pojasom automobila.
Grupa 2
Auto sedišta iz grupe 2 su namenjena deci težine od 15 do 25kg, što je od prilike za uzrast od 3 do 7 godina. Postavljaju se u smeru kretanja vozila, a dete je u sedištu vezano pojasom automobila.
Kod sedišta koja se postavljaju u pravcu vožnje postoji 2 načina za proveru da li ih je dete preraslo. Ukoliko auto-sedište ima kaiševe, a rame deteta je iznad najviše rupice za kaiš, treba nabaviti auto-sedište iz sledeće grupe. Drugi način da ovo utvrdite jeste da proverite da li su vrhovi ušiju deteta iznad sedišta.
Grupa 3
Auto-sedišta iz grupe 3 su takozvana buster sedišta (booster) i koriste ih deca težine od 22 do 36kg, odnosno uzrasta od 6 do 12 godina. Ova sedišta su namenjena deci koja još uvek nisu dovoljno velika da regularno koriste pojas automobila koji je predviđen za odrasle. Ona podižu dete tako da pojas ide preko ključne kosti i grudi, a donji deo ide preko kukova. Bez bustera, pojas bi išao preko vrata i stomaka, a to može dovesti do unutrašnjih povreda prilikom sudara.
Među buster sedištima postoje 2 vrste sedišta – ona koja imaju samo sedalni deo i ona koja imaju i naslon. Svakako, sedišta sa naslonom daju bolju zaštitu, jer je glava deteta zaštićena i prilikom frontalnih i prilikom bočnih udara.
Postoji veliki broj modela auto sedišta za bebe i decu koji pokrivaju dve (0+/1, 2/3) ili čak tri grupe (1/2/3) sedišta, pa tako jedno sedište dete može koristiti čak 11 godina.
Isofix
Još od devedesetih godina postoji problem ispravnog postavljanja dečjih auto-sedišta u automobil. Auto-sedišta su se pričvršćivala isključivo pojasom automobila, što je često značilo nepravilno postavljanje, jer je zavisilo od trenutne volje, veštine i snage onog ko sedište postavlja. Testovi su pokazali da više od 75% auto sedišta nije postavljano ispravno. Takođe, problem je bio i nemogućnost pravilnog postavljanja svih tipova auto sedišta u sve tipove automobila.
Zato je razvijen nov način za postavljanje auto-sedišta u automobil i nova međunarodna norma ISOFIX (International Standards Organisation’s FIX) koja osigurava da proizvođači automobila i proizvođači auto-sedišta budu dobro usklađeni. Sa ovim sistemom svako može brzo, samostalno i pravilno postaviti auto-sedište. Svi automobili proizvedeni 2006. godine i kasnije imaju ugrađen Isofix sistem.
Isofix sistem se sastoji od nastavaka na samom dečjem auto-sedištu i dva pravougaona konektora smeštena između sedalnog dela i naslona zadnjeg sedišta automobila. Konektori su pričvršćeni za šasiju vozila, te tako predstavljaju dve ključne i vrlo sigurne tačke za učvršćivanje dečijeg auto-sedišta. Potrebno je samo kliknuti Isofix nastavke na sedištu u konektore i ono je pravilno namešteno. Neka sedišta sa Isofixom imaju i treću tačku oslonca, a ona može biti teleskopska noga koja se oslanja na pod vozila ili kuka sa zadnje strane kojom se auto sedište dodatno učvršćuje.
Dodatne funkcionalnosti kod auto sedišta:
- Kod boljih auto-sedišta za decu postoji mogućnost naginjanja sedišta kako bi dete udobno spavalo tokom vožnje.
- Treba obratiti pažnju da li navlaka auto-sedišta može da se skine i opere.
- Za neke modele auto-sedišta može da se dokupi letnja navlaka.
- Kod nekih auto-sedišta za bebe iz grupe 0+ se dobija uložak za novorođenče, koje pomaže bebi da tokom prva 3 meseca drži glavu u ispravnom i sigurnom položaju.
- Brojna auto-sedišta sa kaiševima imaju jastučiće preko kaiševa i kopče, tako da detetu bude udobnije i da nema žuljanja.
- Neka auto-sedišta daju mogućnost podešavanja visine naslona u preko 10 nivoa.
Izbor auto-sedišta nije tako jednostavan da biste izabrali prvi model koji je na popustu. Treba se informisati o osnovnim stvarima i razmisliti o funkcionalnostima koje će vama i vašem detetu biti značajne. Sedište koje kupujete treba da je usklađeno sa ECE regulativama Ujedinjenih nacija R44.03 ili R44.04, što je i najčešći slučaj kod auto-sedišta na tržištu. Još značajnije podatke o kvalitetu određenog modela možete dobiti iz rezultata nezavisnih testiranja, kao što su recimo testovi nemačkog, švajcarskog ili austrijskog auto moto saveza (ADAC, TCS, OAMTC) ili nemačke organizacije potrošača Stiftung Warentest.
Autorka teksta je Milena Popović, vlasnica beecool.rs
Leave a Reply